Koniec marca to okres, w którym księgowi zajmują się głównie rozliczeniami CIT. W wielu przypadkach rozliczani klienci występują i osiągają dochody w innych podmiotach niż tylko w jednej spółce. Każde takie powiązanie powinno być uwzględnione w rozliczeniu rocznym. Od 1 stycznia zaszły zmiany w tym zakresie (Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw).
Jedna ze zmian obejmuje definicję podmiotu powiązanego. Do końca ubiegłego roku podmiotem powiązanym był podmiot, który posiada bezpośredni lub pośredni udział w kapitale innego podmiotu w wysokości co najmniej 5 %. Nowe przepisy zwiększyły ten przedział do 25%, a więc podmioty, które posiadają udziały niższe niż 25% nie są traktowane jako podmioty powiązane.
Wysokość udziałów nie jest jednak jedynym kryterium. Powiązanie zachodzi również w sytuacji, kiedy dana osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej zarządza lub kontroluje pośrednio lub bezpośrednio dwoma lub większą ilością przedsiębiorstw. W prawie podatkowym podmioty powiązane to również takie, w których zachodzą relacje wynikające ze stosunku pracy, powiązania rodzinne (małżeństwo, pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia, liczonego według komputacji rzymskiej, tj. ile urodzeń, tyle stopni z wyłączeniem wspólnego przodka) lub majątkowe pomiędzy podmiotami krajowymi lub osobami pełniącymi w tych podmiotach funkcje zarządcze, kontrolne lub nadzorcze, a także w przypadkach, kiedy którakolwiek osoba łączy te funkcje w kilku podmiotach.
Co to znaczy udział pośredni?
Jeżeli podmiot A posiada X udziałów w kapitale podmiotu B, a podmiot B posiada również X udziałów w kapitale podmiotu C, to podmiot A posiada pośredni udział w kapitale podmiotu C w wysokości X. Natomiast w sytuacji, kiedy podmiot A posiada X udziałów (np. 20%) w kapitale podmiotu B, a podmiot B posiada Y udziałów (np. 25%) w kapitale podmiotu C, to wysokość udziału pośredniego podmiotu A w kapitale podmiotu C jest równa temu udziałowi X lub Y, który jest niższy (czyli w tym przypadku będzie to udział X – 20%).
Według obecnego stanu prawnego spółka A nie będzie objęta obowiązkiem sporządzania dokumentacji cen transferowych dla transakcji z podmiotem B i C z uwagi na udział niższy niż 25%. Natomiast spółka B jako podmiot powiązany z C ze względu na 25% udział w kapitale podmiotu C będzie już zobowiązana przygotowania odpowiedniej dokumentacji przedstawiającej ceny transakcji transferowych.
Kolejnym kryterium decydującym o sporządzaniu dokumentacji podatkowej o cenach transferowych są zdarzenia pomiędzy danymi podmiotami wpływającymi na wysokość ich dochodu lub straty. Takim kryterium dla osób prawnych, obowiązującym w ubiegłym 2015 roku, była wartości transakcji, wynikającej z umowy pomiędzy podmiotami lub faktycznie zapłaconej w przedziałach: powyżej 100 tys. euro, 30 tys. euro lub 50 tys. euro, zależnie od rodzaju transakcji. Do tego ograniczenia zostały dodane przepisy wymuszające podatkowy obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych, także dla spółek osobowych, w których łączna wartość wniesionych przez wspólników wkładów przekracza 50 tys. euro.
Od 2016 roku oprócz wartości transakcji kluczowe będą także przychody podatnika. Spółka, która uzyskała przychód w przedziale 2 mln euro – 20 mln euro, będzie musiała przygotować dokumentację przedstawiającą transakcje, których wartość przekracza w roku podatkowym 50 tys. euro lub więcej. „Więcej” oznacza powiększenie wartości transakcji, od której spółka jest zobowiązana przygotować dokumentację, o 5 tys. euro za każdy 1 mln euro przychodu powyżej 2 mln euro.
Jeżeli spółka osiąga w ciągu roku podatkowego przychody o wartości 10 mln euro, to będzie musiała przygotować dokumentację cen transferowych dla wszystkich transakcji, których wartość w roku podatkowym przekracza 90 tys. euro (50 tys. euro wartości podstawowej plus 8 razy 5 tys. euro, gdzie 8 oznacza ośmiomilionową nadwyżkę 10 mln euro nad 2 mln euro).
Podobne przepisy będą miały zastosowanie do przychodów od 20 mln do 100 mln euro oraz powyżej 100 mln euro. W pierwszym przypadku spółka, która osiąga w roku podatkowym przychody w przedziale 20–100 mln euro, będzie miała obowiązek udokumentowania transakcji od wartości 140 tys. euro, powiększając tę kwotę o 45 tys. euro za każde 10 mln przychodu powyżej 20 mln euro.
Spółka osiągająca w roku podatkowym przychody o wartości 50 mln euro będzie musiała udokumentować transakcje, których wartość w roku podatkowym wynosi co najmniej 275 mln euro.
Jeżeli natomiast spółka osiągnie w roku podatkowym przychody powyżej 100 mln euro, to za istotne postrzegane są transakcje lub zdarzenia jednego rodzaju, których wartość w roku podatkowym przekracza równowartość 500 tys. euro. Transakcje o wartości 500 tys. euro i powyżej muszą być przez tę spółkę udokumentowane zgodnie z regulacjami dotyczącymi cen transferowych.
Nowe przepisy dotyczące cen transferowych z pewnością nie ułatwią życia przedsiębiorcom. Księgowym również. Wykazanie powiązań pomiędzy podmiotami w sprawozdaniu finansowym wymagać będzie ogromnej pracy, a jak widać w obowiązującym obecnie stanie prawnym nietrudno będzie stać się podmiotem powiązanym.
